|
|
Oscylacja południowa i historia El NiñoWahania temperatury oceanu podczas występowania zjawisk El Niño i La Niña są połączone z wielkoskalowymi wahaniami ciśnienia atmosferycznego, występującymi między zachodnimi i wschodnimi częściami okołorównikowego obszaru Oceanu Spokojnego. Jest to tak zwana Oscylacja Południowa (ang. Southern Oscillation).
|
Taki układ ciśnienia jest odwrócony podczas występowania zjawiska La Nińa. Wtedy niższe niż zazwyczaj ciśnienie atmosferyczne występuje w Indonezji i w zachodniej części okołorównikowego obszaru Oceanu Spokojnego, a wyższe ciśnienie panuje po stronie wschodniej.
|
|
Wskaźnik Oscylacji Południowej (ang. Southern Oscillation Index, SOI)Wskaźnik Oscylacji Południowej został opracowany aby mierzyć jej natężenie oraz określać jej fazę. Podczas zjawiska El Nińo wskaźnik ten przyjmuje duże wartości, ale ze znakiem minus, co jest wynikiem występowania na Tahiti ciśnienia atmosferycznego niższego od wartości średniej, a w Darwin wyższego od wartości średniej. Podczas zjawiska La Nińa wskaźnik ma wartość dodatnią, w wyniku występowania na Tahiti ciśnienia atmosferycznego wyższego od wartości średniej, a w Darwin niższego od wartości średniej. Zjawisko El Nińo zdarza się co 2-7 lat. |
3. Wartości wskaźnika Oscylacji Południowej w latach 1950-1999. Wyraźnie ujemne, czerwone wartości odpowiadają zjawisku El Niño, natomiast niebieskie - zjawisku La Niña.
|
4. Ciśnienie na poziomie morza w latach 1960-1984
|
Historia zjawiska El NińoEl Nińo nie jest zjawiskiem nowym, występuje od tysięcy lat. Zmiany chemiczne zapisane w odnalezionych szczątkach koralowców, a spowodowane występowaniem cieplejszych niż zwykle przypowierzchniowych wód oceanicznych oraz zwiększonych opadów atmosferycznych (wywołanych przez El Nińo) dowodzą, że zjawisko to pojawia się już od co najmniej 4000 lat. Niektórzy badacze twierdzą jednak, że odkryli ślady w szczątkach koralowców wskazujące na występowanie El Nińo już ponad 100 000 lat temu!
|
Pierwsze zapiski dotyczące El Niño sięgają wieku XVI. Wtedy rybacy pływający po wodach przybrzeżnych Peru zaważyli, że występujące okresowo ciepłe wody oceanu przyczyniają się do ograniczenia połowów sardeli. Również peruwiańscy rolnicy zaobserwowali, że ocieplenie wód oceanicznych wpływa na zwiększenie opadów deszczu, co prowadzi do przekształcenia zwykle jałowych terenów w urodzajne pola uprawne. W latach 1700-1900 europejscy marynarze, zapuszczający się na te wody, sporadycznie wykonywali próby udokumentowania tego zjawiska. Dzięki temu jego bliższym zbadaniem zainteresowali się naukowcy.
|
|
Do połowy XX wieku niewiele wiedziano o warunkach pogodowych panujących podczas występowania El Niño. Zainteresowanie tym zjawiskiem wzmogło się pod koniec lat 60. i na początku 70. XX w. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych metod badawczych, opierających się na obserwacjach satelitarnych, klimatolodzy i oceanografowie stwierdzili, że El Niño jest czymś więcej, niż tylko lokalnym zjawiskiem, wynikającym z naturalnej zmienności klimatu. Dopiero od tego czasu zaczęto łącznie rozpatrywać dwa podstawowe elementy ENSO, jako wzajemnie na siebie oddziałujący system ocean-atmosfera.
|
| ||||||||
6. Obecnie obszar Oceanu Spokojnego jest stale obserwowany za pomocą zakotwiczonych boj pływających systemu Atlas, które mierzą kilka parametrów, również w głębszych warstwach oceanu. Ponadto obserwacjom służy system stacji mierzących wielkość pływów, satelity prowadzące pomiary temperatury powierzchniowych wód oceanicznych, oraz dryfujące boje i statki badawcze. Dzięki danym zebranym przez te urządzenia stało się możliwe zbudowanie systemu wczesnego ostrzegania, który pomaga ludności przygotować się na nadejście następnego El Nińo.
|
|
|
|
El Nińo występujące w latach 1982-1983, najbardziej intensywne jakie do tamtego czasu zarejestrowano, było przyczyną wielu klęsk w różnych miejscach na świecie. Związane z nim powodzie, susze i pożary, były przyczyną śmierci około 2000 osób na całym świecie. Szkody oszacowano na 13 miliardów dolarów. W latach 1997-1998 pojawiło się na Oceanie Spokojnym jeszcze silniejsze El Nińo, niż to zarejestrowane w latach 1982-1983. Ostrzegano przed nim już w połowie 1997 roku. W tym czasie odbyło się wiele konferencji i narad, których tematem było to zjawisko. Do marca 1998 roku El Nińo spowodowało straty sięgające 34 miliardów dolarów oraz śmierć 24 tysięcy osób na całym świecie. Wystąpienie różnego rodzaju katastrofalnych zjawisk pogodowych dotknęło 111 milionów osób, a 6 milionów musiało opuścić swoje domostwa.
|
O tej stronie:Autor: Vera Schlanger - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry |
Dodatkowe informacje: http://www.oc.nps.navy.mil/ http://cpc.ncep.noaa.gov/ http://www2.sunysuffolk.edu/ |