Człowiek i klimat

Dowiedz się więcej!

Zagrożenie i adaptacja

To, w jakim stopniu dany kraj zostanie dotknięty zmianami klimatu, zależy od tego, jak bardzo jest na nie narażony. Na przykład kraj bez dostępu do morza nie ucierpi wskutek podwyższenia jego poziomu, a Północna Europa raczej nie będzie narażona na suszę. Możliwe skutki zmian uwarunkowane są jednak nie tylko stopniem zagrożenia, lecz również możliwościami adaptacji do nowej sytuacji. Całkowity wpływ zmiany klimatu na dany kraj zależy zatem w równej mierze od stopnia zagrożenia, jak i od możliwości adaptacyjnych. 
 

Przez stopień zagrożenia należy rozumieć jak bardzo dany kraj jest podatny na zniszczenia wskutek zmian klimatu. Natomiast możliwości adaptacyjne to możliwości danego spoleczeństwa w zakresie wprowadzania koniecznych zmian ułatwiających przygotowanie się na radzenie sobie z nowymi warunkami klimatycznymi.

Społeczeństwo bardzo zagrożone, a z małymi możliwościami adaptacyjnymi ucierpi bardziej wskutek zmian klimatu, niż społeczeństwo mniej zagrożone lub posiadające większe możliwości adaptacyjne. Często najbiedniejsze kraje są w najgorszym położeniu, zarówno pod względem narażenia, jak i możliwości adaptacyjnych. 
 

Przykład : Zagrożenie podniesieniem się poziomu morza

Obecnie 46 milionów ludzi żyje na obszarach zagrożonych powodziami. Podniesienie się poziomu morza o pół metra sprowadzi takie zagrożenie na 92 miliony ludzi, zaś podniesienie się go o metr zwiększy tę liczbę do 118 milionów (nie biorąc pod uwagę przyrostu liczby ludności w przyszłości).

W krajach położonych na wybrzeżach lub na wyspach, bądź też na płaskich nizinach, takich jak Holandia, Dania, Malediwy czy Bangladesz, znaczna część powierzchni może ulec zalaniu przez morze.
 

Mimo że Dania, podobnie jak Holandia, to bogate kraje europejskie,  to są między nimi istotne różnice w stopniu zagrożenia zmianami klimatu. W porównaniu do Danii, Holandia ma krótszą linię brzegową do zabezpieczenia, a dodatkowo ma już dobrze rozwiniętą sieć tam i bogate doświadczenie w ich budowaniu. Z tego punktu widzenia Dania jest bardziej zagrożona niż Holandia. Zarówno jednak Dania, jak i Holandia to kraje bogate, oba mają wystarczające środki aby budować tamy i podejmować inne działania, w celu zmniejszenia strat ekonomicznych i zapobiegania przypadkom utraty życia ludzkiego wskutek podniesienia się poziomu morza.
 

W przeciwieństwie do nich Bangladesz to jeden z najbiedniejszych krajów, o wysokiej gęstości zaludnienia, gdzie podstawę gospodarki stanowi rolnictwo. Często zdarzają się tam powodzie, które pochłaniają życie wielu ludzi. Podniesienie się poziomu morza mogłoby zatopić wiele zamieszkałych obszarów, a jeszcze większe tereny byłyby zagrożone zalaniem. Ponieważ zarówno gospodarka tego kraju jak też wyżywienie mieszkańców zależą od rolnictwa, powodzie i towarzyszące im zniszczenia stanowią duże zagrożenie dla Bangladeszu. Co więcej, tak biedne państwo ma małe możliwości adaptacyjne do nowych warunków klimatycznych, ponieważ nie stać go na budowę grobli i tam, lub na przygotowanie się w inny sposób na podniesienie się poziomu morza. Bangladesz może więc ponieść dotkliwe straty w zakresie infrastruktury, jak też wiele ludzi może stracić życie.   
 

O tej stronie:

Autor: Camilla Schreiner - CICERO (Center for International Climate and Environmental Research - Oslo) - Norwegia
1. Recenzent: Andreas Tjernshaugen - CICERO - Norwegia - 2004-01-20
2. Recenzent: Knut Alfsen - Statistics Norway - Norwegia - 2003-09-12
Konsultacja dydaktyczna: Nina Arnesen - Marienlyst school in Oslo - Norwegia - 2004-03-10
ostatnia aktualizacja: 2004-03-27
Tłumaczenie na język polski: Mgr Sebastian Wypych, Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków