> Polski > Climate Encyclopaedia > Stratosfera > podstawy > 2. Dziura ozonowa
|
 |
StratosferaWiadomości podstawowe |
2. Dziura ozonowa i chlorofluorowęglowodoryOzon jest jednym z najciekawszych gazów śladowych w atmosferze. Jest on niezbędny w stratosferze aby chronić nas przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym UV. Z drugiej zaś strony, ozon występujący w zwiększonych stężeniach przy powierzchni ziemi jest elementem niepożądanym ponieważ powoduje podrażnienia dróg oddechowych. |
|
Historia odkrycia dziury ozonowej jest równie fascynująca jak sam gaz. Podobnie rzecz ma się z odkryciem procesów chemicznych powodujących jej powstanie, podjęciem działań aby jej przeciwdziałać, wreszcie z pojawieniem się nadziei, że dziura ozonowa może zaniknąć. Na poziomie podstawowym wyjaśnimy to nie zagłębiając się zbytnio w same procesy chemiczne. Odkrycie dziury ozonowej Od lat 70. XX w. warstwa ozonowa jest obserwowana z brytyjskiej stacji naukowej na Antarktydzie. Pomiary wykazywały silne zmniejszanie się stężenia ozonu. Odkrycie dziury ozonowej owiane jest jednak legendami.
|
Podobno pomiary wykonane na początku 1985 r. wykazały tak niskie wartości, że naukowcy nie mogli uwierzyć w uzyskane wyniki. Sprowadzono nowe przyrządy, które jednak potwierdziły poprzednie pomiary i wówczas je opublikowano. Ponadto w tym czasie działał już spektrometr dokumentujący całkowitą zawartość ozonu w atmosferze (ang. total ozone mapping spectrometer, TOMS), umieszczony na orbicie okołoziemskiej. Nie odkrył on jednak dziury ozonowej gdyż, jak głosi legenda, wartości poniżej określonego poziomu były automatycznie odrzucane jako odczyty błędne. Później opracowania dokonane na odczytach bazowych potwierdziły to w co nikt nie chciał wierzyć. W ciągu kilku lat rozpoczęto bardzo intensywne badania, wcześniejsze ostrzeżenia o potencjalnym wpływie chlorofluorowęglowodorów (CFC) zostały potwierdzone, wskutek czego doprowadzono najpierw do redukcji ich produkcji, a następnie do zakazu ich użycia (tzw. protokół montrealski i inne umowy międzynarodowe). Dziura ozonowa była pierwszym przypadkiem kiedy ludzkość uświadomiła sobie w dramatyczny sposób, że jesteśmy w stanie zakłócić działanie systemu klimatycznego w skali globalnej. Również po raz pierwszy podjęto szybkie kroki zaradcze na skalę ogólnoświatową.
|
|
|
O tej stronie:Autor: Dr Elmar Uherek, Max Planck Insitute for Chemistry, Moguncja, Niemcy |