Pogoda

Dowiedz się więcej!

Powodzie 

Powodzie występują w różnych obszarach:

Powódź na rzece
Powodzie występujące na rzekach są zjawiskiem naturalnych i nieuniknionym. Jest to najczęstszy rodzaj powodzi. Powodzie takie mogą wystepować sezonowo, np. kiedy na wiosnę występujące jednicześnie: woda opadowa i woda z roztopów nie są w stanie zmieścić się w korytach rzek. Również ulewne deszcze, będące wynikiem przemieszczania się huraganów albo cyklonów tropikalnych, mogą wywoływać powodzie na rzekach.

Powódź sztormowa
Na wybrzeżach mórz i oceanów, wiatry powstające podczas występowania tropikalnych burz i huraganów albo głębokich niżów umiejscowionych nad wodami morskimi, mogą kierować wodę z oceanu w głąb lądu i tym samym doprowadzać do powstania powodzi. Wysokie stany wody mogą odciąć drogi ucieczki. Powodzie na terenach przybrzeżnych mogą też zostać wywołane przez specyficzne fale morskie zwane tsunami. Fale te powstają podczas trzęsień ziemi lub erupcji wulkanicznych.

Powódź w mieście
W miastach duża część naturalnej powierzchni gruntu zamieniona jest na ulice, parkingi i budynki. W wyniku tego podłoże traci swoje naturalne zdolności do wchłaniania wody. Zabudowa miejska zwiększa też spływ powierzchniowy od 2 do 6 razy, w porównaniu z warunkami naturalnymi. Podczas powodzi występujących w mieście, ulice mogą zamienić się w szybko płynące rzeki, a piwnice domów mogą stać się śmiertelnymi pułapkami, gdyż szybko zalewa je woda.

Nagłe wezbrania wód
(zostały omówione w części Nagłe wezbrania wód


Powódź zatorowa
Pływający na rzece lód może utworzyć zator gromadząc się na naturalnej lub sztucznej przeszkodzie (np. na przęsłach mostu). Może to spowodować spętrzenie wody w rzece i zagrożenie powodziowe.

Duże znaczenie we wzroście częstości powodzi odgrywa gospodarka leśna. Poprzez wylesienia człowiek doprowadza do zwiększenia spływu powierzchniowego. Konsekwencją tego procesu jest erozja gruntu, która prowadzi do obniżenia zdolności gleby do zatrzymywania wody. Rodzaj użytkowania terenu i jego zagospodarowanie są ważnymi czynnikami, odpowiedzialnymi za częstsze występowanie wysokich stanów wody na rzekach.

Działalność człowieka, związana z wycinaniem lasów (pozyskiwanie ziemi pod uprawę, osuszanie gruntów, budowanie dróg, powodujące zmianę struktury gleby) prowadzi do modyfikacji stosunków wodnych i w rezultacie do zmiany charakteru przebiegu potencjalnych powodzi. Pomimo ciągle dyskusyjnego wpływu wylesiania, sadzenie drzew pozostaje nadal najlepszą metodą łagodzenia skutków powodzi. 

Każda zmiana w charakterze działalności rolniczej może także wpłynąć na zmiany w występowaniu i charakterze przebiegu powodzi. Przykładowo zaorywanie rozległych obszarów łąk może wzmóc potencjalne zagrożenie powodziowe w niektórych dorzeczach. Usunięcie roślinności, albo zmiana jej składu gatunkowego na rośliny charakteryzujące się małą ewapotranspiracją i słabym magazynowaniem wody, wywołuje wzrost wielkości odpływu i obniża retencję.

Według raportu Międzyrządowego Panelu na temat Zmian Klimatu (Intergovermental Panel of Climate Change - IPCC) w XXI wieku, w wyniku wzrostu opadów atmosferycznych (co jest bardzo prawdopodobne), należy spodziewać się coraz większych szkód wywołanych wzrostem liczby powodzi, osuwisk, lawin śnieżnych i błotnych.
Katastrofalne powodzie, który miały miejsce w ostatnich latach w Europie, przyczyniły sie do zintensyfikowania badań nad modelami powodzi. Szkody wywołane przez powodzie są zestawione w poniższej tabeli:

5. Zestawienie strat w Niemczech
autor: Jonathan Conway
Objaśnienia: river - rzeka, year - rok, total losses to society - całkowite straty społeczne, total insured losses - całkowite straty podlegające ubezpieczeniu, in US millions - w milionach dolarów amerykańskich, Rhine - Ren, Po - Pad, Oder - Odra
źródło: http://www.facworld.com/
FacWorld.nsf/doc/euflood/$file/floodeu2.pdf

Ale "powódź stulecia" wystąpiła w 2002 r. na rzece Elbie. W niektórych częściach Rudaw (pasma górskiego na granicy między Niemcami/Saksonią i Czechami) w ciągu jednego dnia spadło ponad 300 mm deszczu. Te obfite opady pociągnęły za sobą szybki wzrost poziomu wody w dopływach Elby, szczególnie w rzekach, które płyną z Rudaw w kierunku północnym. W konsekwencji poziom wody na Elbie osiągnął stan maksymalny, nie notowany od wieków. Suma strat ekonomicznych, będących wynikiem tej sierpniowej powodzi (Czechy: 3 miliardy euro, Austria: 3 miliardy euro; Niemcy: 9,2 miliardów euro) jest nowym europejskim rekordem w kategorii szkód powodziowych.

6. Powódź na Elbie: w pobliżu Elster (po lewej), zalane ulice Meissen (po prawej)
autor: M. Zebisch, TU Berlin.
źródło: http://www.uni-frankfurt.de/~jrapp/centuryflood.pdf

O tej stronie:

Autor: Sándor Szalai - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
Recenzenci: Dr Ildikó Dobi Wantuch / Dr Elena Kalmár - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
ostatnia aktualizacja: 2003-12-15
Tłumaczenie na język polski: Mgr Paweł Jezioro, Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków