Pogoda

Dowiedz się więcej!

Nagłe wezbrania wód a powodzie

Zarówno w przypadku wezbrań, jak też powodzi dochodzi do znacznego podniesienia się poziomu wody w rzece. O powodzi mówimy jednak, gdy ma to miejsce na terenie zamieszkanym i dochodzi do strat gospodarczych. Powodzie są jednymi z najczęstszych i najbardziej kosztownych ekstremalnych zdarzeń naturalnych, zarówno ze względu na straty ludzkie tragedie, jak i ekonomiczne. Aż 90% szkód, związanych z występowaniem wszystkich naturalnych katastrof (z wykluczeniem susz) jest powodowanych przez powodzie i związane z nimi spływy błotne.

Wiele społeczności, żyjących w różnych miejscach na Ziemi, może zostać doświadczonych przez różnego rodzaju powodzie.

1. Każdego roku, w wyniku powodzi, w USA ginie prawie dwa razy więcej ludzi, niż podczas tornad i huraganów razem wziętych!
źródło: http://www.erh.noaa.gov/
er/cae/svrwx/flood.htm

Straty wywołane przez powodzie w Stanach Zjednoczonych w latach 1988-1997 wynosiły średnio 3,7 miliardów dolarów rocznie. W latach 1940-1999 w ciągu każdego roku straciło życie średnio 110 osób, najczęściej w wyniku gwałtownych powodzi. Na przykład, 14 czerwca 1990 r. w Shadyside w stanie Ohio, w ciągu niespełna 2 godzin wystąpił opad deszczu o wysokości 101,6 mm. Wywołał on powstanie 9-metrowej fali powodziowej. W konsekwencji zginęło 26 osób, a straty materialne wyniosły 6-8 milionów dolarów.

Nagłe wezbrania wód mogą wystąpić np. w wyniku intensywnych kilkugodzinych opadów deszczu (mówimy wtedy o wezbraniu opadowym nawalnym, powstałym w wyniku opadów nawalnych), w wyniku przerwania tamy albo grobli, bądź też w następstwie gwałtownego uwolnienia dużych ilości wody, zatrzymanych przez zator lodowy lub rumosz skalny. Wezbrania i powodzie te mogą zastać ludzi całkiem na nie nieprzygotowanych. Nie zawsze zostaniesz ostrzeżony przed tym śmiertelnym niebezpieczeństwem. Zatem, jeśli mieszkasz na obszarze zagrożonym wystąpieniem takich zjawisk, przygotuj się na ich nadejście tak, by uchronić swoją rodzinę i mienie. Po dostrzeżeniu jakichkolwiek oznak nadchodzenia wezbrania lub powodzi, najlepiej natychmiast udać się na tereny wyżej położone.

Przy wystąpieniu silnych opadów deszczu, najczęściej podczas burz, woda opadowa rzeźbi na powierzchni gruntu rozcięcia w formie rynien odpływowych. Może też w zwykle suchych dolinach utworzyć małą, ale wartko płynącą rzekę. Gwałtowne wezbrania mogą powstać nawet w ciągu minuty, a siła pędzącej wody zdolna jest zniszczyć nawierzchnię dróg i chodników, czy fragmenty domów. Nagłe wezbrania i powodzie są szczególnie groźne w miastach. Naturalna powierzchnia gruntu jest tam w znacznej części zamieniona na ulice, parkingi i budynki, zbudowane z różnych materiałów nie przepuszczających wody (np.: beton, asfalt). W wyniku tego podłoże traci swoje naturalne zdolności do wchłaniania wody. Zabudowa miejska zwiększa też spływ powierzchniowy od dwu do sześciu razy w porównaniu z warunkami naturalnymi. Podczas powodzi występujących w mieście, ulice mogą stać się korytami szybko płynących rzek, a piwnice domów i przejścia podziemne - śmiertelnymi pułapkami, gdyż szybko zalewa je woda.

Istnieje kilka czynników przyczyniających się do powstania powodzi. Dwa podstawowe to: czas trwania opadów i ich intensywność. Intensywność to wskaźnik mówiący, ile deszczu spada w określonym czasie. Ważną rolę odgrywają również: rzeźba terenu, warunki glebowe i pokrycie terenu. Najczęściej nagłe wezbrania wód są efektem intensywnych opadów związanych z wolno przemieszczającymi się układami burzowymi, lub też burz wielokrotnie przemieszczających się nad tym samym obszarem. Mogą one też być wynikiem silnych opadów deszczu, występujących podczas huraganu i burz tropikalnych. Powodzie tworzą się w czasie od kilku godzin do kilku dni.

Nagłe wezbrania mogą unosić głazy, wyrywać drzewa, niszczyć budynki i mosty. W wyniku wezbrania rzeka może zmienić swoje koryto. Szybko podnoszący się poziom wody może osiągnąć wysokość nawet 9 metrów i więcej. Ponadto, deszcz, będący głównym sprawcą gwałtownych wezbrań, może również wywołać katastrofalne lawiny błotne.

Powodzie są bardzo niebezpieczne. Wystarczy tylko 15 centymetrowa warstwa szybko płynącej wody, by porwać człowieka. Warstwa 61 cm wystarcza, by unieść samochód.

O tej stronie:

Autor: Sándor Szalai - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
Recenzenci: Dr Ildikó Dobi Wantuch / Dr Elena Kalmár - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
ostatnia aktualizacja: 2004-02-23
Tłumaczenie na język polski: Mgr Paweł Jezioro, Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
  

Dodatkowe informacje:

http://weathereye.kgan.com/cadet/flood/about.html
http://www.nws.noaa.gov/om/brochures/ffbro.htm
http://www.fema.gov/hazards/floods/flood.shtm