Aktualności klimatologiczne

"Pojutrze"

"The day
after
tomorrow"

Czy zagrażają nam oceany?

Powódź zalewa Nowy Jork, Prąd Północnoatlantycki przestaje płynąć, poziom morza się podnosi. Jak groźne są oceany?

Transport wodny zawsze był ważnym elementem wymiany kulturalnej i handlu. Większość miast jest ulokowana na wybrzeżach morskich albo nad rzekami, a 60% ludności świata żyje na obszarach położonych do 100 km od morza. Dlatego też duży wzrost poziomu morza jest dużym zagrożeniem. Przewiduje się, że do końca wieku poziom morza wzrośnie o 9-88 cm, a 50 cm jest uważane na najwłaściwsze przybliżenie.

Dla bogatych krajów wzrost poziomu morza o 1 m jest wyzwaniem, ale są one w stanie poradzić sobie z tym problemem. Jednakże dla gęsto zaludnionych, nizinnych i biednych krajów przybrzeżnych jak Bangladesz jest to perspektywa katastroficzna. Tym bardziej, że poziom morza będzie potem dalej wzrastał. Biedne kraje położone na wybrzeżach utracą sporą część swej powierzchni. Także niektóre znane tereny turystyczne i wypoczynkowe zostaną zalane. Wiele raf koralowych, nazywanych lasami tropikalnymi morza z uwagi na ogromną bioróżnorodność - zniknie. Wenecja może utracić Piazza San Marco, chyba, że ratusz będzie chroniony tamami. 

Ludzkość będzie nękana przez oceany. Jednakże to co naciera w filmie na Nowy Jork i zmusza ludzi do ucieczki to gigantyczna fala. Nie jest to zjawisko związane ze zmianami klimatycznymi ani też nie jest ono typowe dla wichur i huraganów. Fale o takich rozmiarach, do 30 m wysokości, obserwowano sporadycznie jako skutek trzęsień ziemi na morzu i noszą one nazwę tsunami. Trzęsienia ziemi podobnie jak erupcje wulkaniczne mają swoje przyczyny w ruchach tektonicznych płyt kontynentalnych i w procesach zachodzących we wnętrzu ziemi. Ludzie i klimat nie mają na to żadnego wpływu.

Prądy oceaniczne

Oceany mają ogromny wpływ na nasz system klimatyczny, tak poprzez wzrost poziomu morza czy narastające zaagrożenie silnymi sztormami, jak też poprzez gigantyczną cyrkulację, która utrzymuje masy wody w ciągłym ruchu na całej Ziemi. 

Prądy oceaniczne transportują ciepłe i zimne masy wody dookoła Ziemi, na powierzchni (kolor czerwony) jak też w głębszych warstwach (kolor niebieski i fioletowy). W punktach zaznaczonych na żółto tworzą się prądy głębinowe. Północny Atlantyk jest istotnym obszarem ich powstawania.
Źródło: Stefan Rahmstorf, Nature 2002

Prądy morskie powstają pod wpływem działania dwu czynników: po pierwsze są to wielkoskalowe systemy cyrkulacji atmosfery (np. pasaty). Po drugie są to różnice w gęstości wody. Zimna woda ma większą gęstość niż ciepła i przemieszcza sie w dół. Także słona woda ma większą gęstość niż woda słodka. Dla Europy i Ameryki Pn. prądy na Północnym Atlantyku są bardzo istotne. Prąd Zatokowy i jego odgałęzienie Prąd Północnoatlantycki dostarczają ciepłe wody na pn. Powietrze nad tymi wodami ogrzewa się i dzięki temu do Europy docierają ciepłe wiatry zachodnie. Z tego właśnie powodu zima w Hamburgu czy w Glasgow jest znacznie łagodniejsza niż w Moskwie. Zakłócenia tych prądów morskich mogą drastycznie zmienić nasz klimat tak jak to jest opisane w następnej sekcji.

Następna strona