Pogoda

Dowiedz się więcej!

Rodzaje burz

Pojedyncza komórka burzowa (ang. Single Cell Storms)

Burze mogą występować jako zwykła, pojedyncza komórka burzowa (chmura burzowa), przechodząc wszystkie etapy rozwoju i zanikając bez utworzenia kolejnej takiej komórki burzowej. Jednak w rzeczywistości pojedyncze komórki burzowe są stosunkowo rzadkie, ponieważ nawet najsłabsze burze zwykle występują jako kolejne ogniwo (kolejna komórka burzowa), powstała dzięki prądom wstępującym w zespole komórek burzowych (ang. multicell storms). Pojedyncze komórki burzowe wywołują gwałtowne zdarzenia pogodowe, takie jak: opady gradu, silne opady deszczu, czy sporadycznie tornada o niewielkiej sile. Zdarzenia te jednak nie zawsze towarzyszą każdej burzy, powstają dość przypadkowo, przy czym warto zauważyć, że jeszcze nie znamy wielu aspektów dotyczących tych zjawisk.

Burze wielokomórkowe (ang. Multicell Storms)

Burze często występują jako grupa komórek burzowych, następujących jedna po drugiej i znajdujących się na różnych etapach rozwoju. Na ogół burze tego typu są silniejsze, niż powstające z jednej komórki burzowej, ale znacznie słabsze od burz powstających z tzw. superkomórki burzowej.

W przeciwieństwie do pojedynczej komórki burzowej, burze takie mogą trwać przez kilka godzin, wywołując: obfite opady gradu, wiatry o niszczycielskiej sile, nagłe powodzie i pojedyncze tornada.

Linie szkwałów (ang. Squall Lines)

Niekiedy burze układają się wzdłuż w linii, która może mieć długość setek kilometrów. Powstaje tzw. linia szkwałów, która może się utrzymywać przez wiele godzin, wywołując porywiste wiatry i opady gradu. Linia szkwałów to linia, wzdłuż której tworzą się burze charakteryzujące się takim samym sposobem powstawania. Opad powstający w wypiętrzonych chmurach Cumulonimbus (najczęściej w tylnej ich części) ochładza powietrze oraz intensyfikuje dość gwałtowne, zstępujące prądy powietrza. W ten sposób tworzy się strefa, w której spotyka się opadające chłodne powietrze z powietrzem ciepłym i wilgotnym (unoszącym się do góry w przedniej części chmury), przypominająca front chłodny w miniaturze. Wraz z przemieszczaniem się linii szkwałów wymusza on nieustanne unoszenie się ciepłego i wilgotnego powietrza, które stanowi "paliwo" dla dalszego rozwoju chmur burzowych.

Klasyczna linia szkwału rozwija się przed frontem chłodnym, równolegle do jego czoła. Burze takie rozwijają się przede wszystkim tam, gdzie występuje znaczna niestabilność atmosfery, będąca skutkiem równoczesnego występowania m.in. dużej wilgotności powietrza, wysokiej temperatury i prądów wstępujących. Tak powstałe komórki burzowe będą dalej się rozwijać i inicjować powstawanie kolejnych burz.

Linia szkwału utrzymuje się dzięki wytwarzaniu własnego systemu prądów wznoszących i opadających. Tak długo, jak przed linią szkwału będzie występować duża chwiejność atmosfery, linia szkwału będzie się stale rozwijać. Często wzdłuż czołowej krawędzi linii szkwału można zaobserwować gęsty wał chmur, rozciągający się poziomo na dużej przestrzeni zwany arcus. Wał ten czasami poprzedza strefę, w której występują prądy zstępujące, wywołujące porywiste wiatry, czasami o niszczycielskiej sile.

Głównym zagrożeniem związanym z tym typem burz są silne prądy zstępujące, chociaż zdarzają się także opady gradu wielkości piłek do golfa oraz porywiste wiatry. Czasami mogą również wystąpić opady powodujące powodzie. Dzieje się tak w sytuacji, gdy linia szkwałów, z towarzyszącymi jej burzami, zmniejsza szybkość z jaką się przemieszcza albo się zatrzyma.

Superkomórki burzowe (ang. Supercell Thunderstorms)

Superkomórki burzowe są szczególnym rodzajem pojedynczej komórki burzowej, która może utrzymywać się przez wiele godzin. Są one odpowiedzialne za występowanie prawie wszystkich silnych tornad w Stanach Zjednoczonych oraz za większość opadów gradu o dużych ziarnach lodowych, np. rozmiarów piłeczki do golfa. Superkomórki burzowe mogą również wywoływać porywiste wiatry i nagłe powodzie.

Superkomórki burzowe charakteryzują się silnymi rotacyjnymi prądami wstępującymi (ruch ten jest zwykle zgodny z kierunkiem ruchu powietrza w niżach), które wynikają z rozwoju burzy w warunkach charakteryzujących się silnymi pionowymi uskokami wiatru. Uskoki wiatru występują wtedy gdy wiatr zmienia kierunek i prędkość wraz ze wzrostem wysokości.

Przeciętnie taka chmura burzowa osiąga rozmiary od 20 do 50 km i sięga do tropopauzy, a czas jej trwania dochodzi do 4 godzin. Charakterystyczne jest również występowanie tylko dwóch prądów powietrza (wstępującego i zstępującego), które ulegają silnemu skręceniu wewnątrz chmury.

Mezoskalowe Kompleksy Konwekcyjne (ang. Mesoscale Convective Complex, MCC) 

Jest to zespół wielu oddziałujących na siebie komórek burzowych, które na zdjęciach satelitarnych widoczne sa jako owalny kompleks chmur, często przesłonięty zasłoną Cirrusów, nie związany z frontami atmosferycznymi. Powierzchnia, nad którą się znajdują często przekracza 10⁵ km², a temperatura wierzchołków chmur spada poniżej (-52°C). Najczęściej powstają one w rejonach występowania polarnych prądów strumieniowych i niskoatmosferycznej adwekcji ciepłego powietrza powodującej powstanie silnej chwiejności atmosfery w ciepłej połowie roku. Ich rozwój zaczyna się zwykle po południu i osiąga maksimum około północy, aby rozpaść się przed wschodem słońca. Czas ich trwania przekracza nawet 12 godzin.

O tej stronie:

Autor: Sándor Szalai  - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
Recenzenci: Dr Ildikó Dobi Wantuch / Dr Elena Kalmár - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
ostatnia aktualizacja: 2003-11-04
Tłumaczenie na język polski: Mgr Paweł Jezioro, Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Recenzja wersji polskiej: Dr Zuzanna Bielec-Bąkowska, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec
  

Dodatkowe informacje:

http://www.srh.weather.gov
http://ww2010.atmos.uiuc.edu