Tekst objaśniający:
W obszarze międzyzwrotnikowym przez cały rok panuje wysoka temperatura powietrza.
Natomiast rozkład przestrzenny średnich rocznych opadów atmosferycznych jest bardzo zróżnicowany.
W pobliżu równika przez cały rok występuje dużo opadów, niekiedy trzykrotnie więcej, niż w Europie.
Ale w obszarach zwrotnikowych (wzdłuż równoleżnika 23,5° na półkuli północnej i południowej) odnotowuje się mniej opadów. A w niektórych rejonach przez lata opady nie występują.
Duże nasłonecznienie nad równikiem przyczynia się do silnego nagrzania powietrza. Duże ilości ciepłego i wilgotnego powietrza zostają unoszone do góry. Wraz ze wzrostem wysokości, powietrze ponownie się ochładza.
To przyczynia się do powstawania chmur bardzo rozbudowanych w pionie, a następnie do występowania codziennych burz.
Wskutek unoszenia się mas ciepłego powietrza, przy ziemi panuje niskie ciśnienie.
Ten proces zachodzi w obszarze okołorównikowym. Jego wynikiem jest występowanie obszaru niskiego ciśnienia, stąd nazwa - równikowa strefa obniżonego ciśnienia.
W wyższych partiach troposfery, wznoszące się powietrze przemieszcza się na północ i na południe.
W pobliżu zwrotników (około 23,5° szer. geogr. N i S) powietrze opada w kierunku ziemi. Jest ono bardzo suche, gdyż utraciło swoją wilgoć jeszcze nad obszarem równikowym, poprzez opady deszczu. Opadając powietrze to rozgrzewa się jeszcze bardziej i traci resztę wilgoci. To ciepłe, opadające powietrze wywiera nacisk na powietrze znajdujące się tuż nad ziemią, co jest powodem występowania strefy podwyższonego ciśnienia.
Zjawisko opadania powietrza powoduje podwyższenie ciśnienia atmosferycznego nad powierzchnią gruntu. Przyczynia się to do występowania strefy suchego i bardzo ciepłego powietrza - podzwrotnikowej strefy podwyższonego ciśnienia, obszaru tzw. końskich szerokości (występowania cisz podzwrotnikowych).
Obszary zwrotnikowe (około 23,5° szer. geogr. N i S) charakteryzują się występowaniem wysokiego ciśnienia atmosferycznego, a obszary okołorównikowe niskiego ciśnienia.
Jednak, powietrze w atmosferze dąży do utrzymania równowagi. W związku z tym, następuje przepływ mas powietrza przy powierzchni Ziemi od obszarów zwrotnikowych o wysokim ciśnieniu, w kierunku równika, gdzie panuje niskie ciśnienie atmosferyczne.
Te stale wiejące wiatry są nazywane pasatami. Dawniej żeglarze wykorzystywali je, aby przepłynąć oceany.
W wyniku ruchu obrotowego Ziemi, pasaty na półkuli północnej zostają odchylone w prawo i nazywane są pasatami północno-wschodnimi. Na półkuli południowej pasaty są odchylane w lewo, stąd nazwa - pasaty południowo-wschodnie.
Te wiatry przenoszą ciepłe i suche powietrze, które wchłania napotkaną wilgoć. Nad równikiem pasaty obu półkul łączą się, zamykając cyrkulację pasatową.
Przedstawiony obieg powietrza w atmosferze jest nazywany komórką cyrkulacyjną Hadleya.
|
