|
|
 |
|
|
|
|
| |
|
|
|
Chmury i aerozole
Dowiedz się więcej! |
Cząstki stałe i system oddechowy człowieka
Cząstki stałe znajdujące się w powietrzu mogą być niebezpieczne dla naszego zdrowia. Ich toksyczność zależy od ich składu chemicznego i rozmiarów: czym mniejsza cząstka, tym łatwiej może dotrzeć do najdalszych części naszego systemu oddechowego. Naukowcy postanowili zatem klasyfikować cząstki do dwu grup nazywanych PM10 i PM2,5. |
|
|
|
|
|
|
“PM” to skrót od angielskich słów "Particulate Matter", co oznacza cząstki stałe. PM10 to cząstki, których średnica nie przekracza 10 mikronów; PM2,5 - 2,5 µm (1 mikron to dawna nazwa 1 mikrometra (µm) = 10-6 m). Od rozmiaru cząstek unoszących się w powietrzu zależy jak głęboko mogą one wniknąć do naszego systemu oddechowego oraz jak szybko i w jaki sposób mogą zostać stamtąd usunięte. |
 |
|
|
1. System oddechowy człowieka.
Proszę kliknąć na rycinę aby zobaczyć ją w powiększeniu! (68 K)
|
|
|
System oddechowy człowieka
Przyjrzyj się rycinie po lewej stronie, przedstawiającej system oddechowy człowieka, a także jak głęboko cząstki stałe mogą wniknąć w ten system w zależności od ich rozmiaru.
1: gardło
2: krtań
3: tchawica
4: oskrzela
5: oskrzeliki
6: pęcherzyki płucne
Jak widzimy największe cząstki (o średnicy 3-10 mikrometerów) są zazwyczaj osadzane w górnej części systemu oddechowego, skąd mogą być usunięte z powrotem do gardła.
|
|
Z wyróżnionych dwu grup cząstek, PM2,5 są najbardziej niebezpieczne dla naszego zdrowia gdyż są bardzo małe. Mogą dotrzeć do najdalszych zakątków płuc, składających się z 600 milionów pęcherzyków płucnych. Może to spowodować problemy z oddychaniem, podrażnienie, zapalenie, a nawet wywołać raka płuc. |
Najmniejsze cząstki
Naukowcy poświęcają coraz więcej uwagi najmniejszym cząstkom, o średnicy 100 nanometrów (=100 nm), ponieważ ich rozmiar jest porównywalny z rozmiarami cząstek DNA (2,5 nm) i czerwonych krwinek (800 nm). Takie cząstki nie tylko mogą dotrzeć do najdalszych części płuc, ale także dostać sie do krwioobiegu, powodując choroby sercowo-naczyniowe.
|
|
 |
|
|
2. Krwinki czerwone.
Źródło:http://www.ulb.ac.be/sciences/biodic
|
|
Skład chemiczny
Toksyczność cząstek stałych w dużym stopniu zależy od ich składu chemicznego. Decyduje on o tym jak nasze ciało i system oddechowy zareagują na wdychane cząstki. Toksyczne zanieczyszczenia powietrza dołączają się do cząstek stałych i wraz z nimi unoszą się w powietrzu. Niektóre cząstki mogą więc być nośnikami groźnych substancji chemicznych, takich jak pestycydy czy metale ciężkie. Te toksyczne substancje dostają się następnie do płuc wraz z cząstkami stałymi, a tam mogą być wchłaniane do krwi lub tkanek.
|
 |
|
|
3. Aby usunąć cząstki stałe ze spalin przepuszcza się je przez filtr, na którym się osadzają. Po lewej stronie - nowy filtr. Po prawej stronie - zużyty filtr, z osadzonymi na nim cząstkami stałymi. Zauważ różnicę kolorów!
Źródło: I. Cousteix.
|
|
|
Zanieczyszczenia powietrza jest istotnym źródłem cząstek stałych, zwłaszcza tych najmniejszych, które są najgroźniejsze dla naszego zdrowia. Cząstki emitowane z silników diesla są mniejsze niż cząstki z silników spalinowych. Emisje cząstek stałych a silników diesla zostały ostatnio bardzo ograniczone, np. dzięki zastosowaniu filtrów.
|
|
O tej stronie:
Autor: J. Gourdeau, LAMP Clermont-Ferrand, Francja
Recenzent: Dr Karine Sellegri, LaMP, Francja
Ostatnia aktualizacja: 2004-05-13
Tłumaczenie na język polski: Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków |
|
|
|
