Pogoda

Dowiedz się więcej!

Wpływ zmian w środowisku na nasze zdrowie
 

Wyrażenie "zdrowe środowisko" odnosi się zwykle w krajach uprzemysłowionych do wpływów jakie na ludzkie zdrowie mają określone czynniki fizyczne i chemiczne występujące w lokalnym środowisku. Chodzi przede wszystkim o zanieczyszczenia powietrza, wody, gleby i jedzenia. Epidemiolodzy i toksykolodzy zajmują się określaniem tych wpływów, albo przez badanie ludzi, albo przez  eksperymenty na zwierzętach.

Spektrum globalnych zagrożeń zdrowia wskutek zmian środowiskowych obejmuje:
   

• globalną zmianę klimatu w wyniku nagromadzenia się gazów cieplarnianych w troposferze,
   

• dziurę ozonową w stratosferze,  

Ultrafioletowe promieniowanie słoneczne może wywoływać następujące skutki zdrowotne:
- skóra: czerniak złośliwy, rak niemelanocytowy, opalenizna, chroniczne oparzenie słoneczne, fotodermatoza,
- oczy: zaćma, dotkliwa retinopatia odsłoneczna, rak rogówki i spojówki, itp.,
- odporność i infekcje: pozbawienie komórek odporności, zwiększona podatność na infekcje, osłabienie uodpornienia profilaktycznego, aktywacja utajonej infekcji wirusowej),
- inne skutki bezpośrednie: wytwarzanie witaminy D w skórze (zapobieganie krzywicy, możliwe korzyści w leczeniu nadciśnienia), zmienione ogólne samopoczucie (cykle snu i aktywności, nastrój),
- skutki pośrednie: klimat, dostawy żywności, przenoszenie chorób zakaźnych, zanieczyszczenia powietrza, itp.
 

• zmniejszenie się różnorodności biologicznej,

Postępuje ono w szybkim tempie i pociąga za sobą zarówno zniknięcie pożytecznych gatunków i genów, jak i osłabienie różnych ekosystemów, a tym samym zmniejszenie strumienia życiodajnych "dóbr i usług" jakie otrzymujemy od przyrody;
 

• pustynnienie, zmniejszanie się areału urodzajnych gleb, zmniejszanie się zasobów wód gruntowych i naturalnych łowisk; podkopuje to produktywność ekosystemów dostarczających żywność, niwecząc tym samym oczekiwane korzyści z genetycznie modyfikowanych organizmów oraz precyzyjnie ukierunkowanej gospodarki rolnej i wodnej;
   
  

4. Po lewej: Koza poszukuje jedzenia w skąpo porośniętym roślinnością Sahelu w Afryce.
Po prawej: Pojazdy terenowe poruszające się poza wyznaczonymi drogami znacząco przyczyniają się do erozji gleby w delikatnym pustynnym środowisku.
Źródło: pubs.usgs.gov
 

• różne chemiczne zanieczyszczenia, rezultat uprzemysłowienia, są obecnie uznawane za trwały element środowiska i występują praktycznie na całym świecie. Niektóre z nich oddziałują na układ nerwowy, odpornościowy i rozrodczy człowieka i nie mogą być już traktowane jako mające tylko wąsko określoną i ograniczoną toksyczność.
   

Oprócz zmian środowiskowych na dużą skalę, także trendy społeczne mają znaczący wpływ na nasze zdrowie. Głównym czynnikiem decydującym o zdrowiu ludzi w dłuższej perspektywie czasowej jest zdolność środowiska do zapewnienia nam właściwych warunków życia. Wszyscy musimy zrozumieć, że istnieje ścisły związek między warunkami przyrodniczymi, klimatem i ludzkim zdrowiem.
 

Miara zdrowia społeczeństwa

Potrzebujemy jakiegoś wskaźnika, aby opisać zdrowie większej grupy ludzi, które jest dość złożonym parametrem. Wskaźnik chorobowy obejmuje łączną sumę wszystkich chorób i przedwczesnych zgonów w populacji. Porównanie poszczególnych składowych tego wskaźnika przypisanych do różnych czynników ryzyka, wymaga, po pierwsze, wiedzy na temat ciężkiego stanu/ kalectwa i długości choroby, a po drugie, użycia standardowych mierników choroby. Szeroko używaną do pomiaru jakości życia w społeczeństwie jest jednostka DALY, Disability-Adjusted Life Year (lata życia z chorobą), która jest sumą:

     -  lat życia straconych z powodu przedwczesnego zgonu (YLL),
     -  lata życia przeżytych w chorobie lub niesprawności  (YLD).

YLL bierze pod uwagę wiek w momencie zgonu, natomiast YLD czas trwania choroby, wiek w momencie zachorowania choroby i stopień upośledzenia wynikający z przebiegu choroby. W oparciu o te pomiary, szacowany wpływ zmian klimatu w 2000 był następujący w różnych regionach:
 

Następujące przykłady ukazują wpływ różnych zmian środowiskowych na występowanie rozmaitych chorób zakaźnych u ludzi:
 

                                                                                            D wzrost           V   spadek

O tej stronie:

Autor: Sándor Szalai - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry 
1. Recenzent: Dr Ildikó Dobi Wantuch - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
2. Recenzent: Dr Elena Kalmár - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
ostatnia aktualizacja: 2004-02-24
Tłumaczenie na język polski: Mgr Jerzy Bojan, Zespół Szkół, Proszowice; Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
 

Opracowano na podstawie:

http://www.who.int/globalchange/climate/en/ccSCREEN.pdf

http://whqlibdoc.who.int/hq/2000/WHO_SDE_OEH_00.4.pdf

http://www.texasep.org

library.thinkquest.org

pubs.usgs.gov

http://www.wrh.noaa.gov

www.who.int