Człowiek i klimat

Dowiedz się więcej!

Protokół z Kioto

W 1997 r. odbyła konferencja w Kioto, w Japonii. Celem konferencji było osiągnięcie porozumienia co do traktatu, który domagałby się od uprzemysłowionej części świata zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. 

Uchwalono porozumienie dotyczące zakładanych poziomów redukcji emisji gazów cieplarnianych w krajach uprzemysłowionych: Protokół z Kioto. Wedle tych wymagań państwa uprzemysłowione do 2008-2012 roku mają obniżyć emisję sześciu gazów cieplarnianych o około 5% w porównaniu do poziomu z roku 1990. Porozumienie to jest prawnie wiążące. Oznacza to, iż wobec krajów, które zgodziły się na przyjęte warunki, ale nie wywiążą się  z nich, mogą zostać zastosowane sankcje - łącznie z obniżeniem dozwolonych progów emisji w kolejnym okresie czasu. Wszelakoż  sankcje te nie będą mogły objąć krajów, które wycofały się z umowy w trakcie jej trwania.
 

5- procentowa redukcja emisji, wymagana przez Protokół, to średnia: niektóre kraje muszą obniżyć emisje gazów w większym, inne zaś w mniejszym stopniu. Limity dla każdego kraju zostały ustalone po wielu etapach burzliwych negocjacji. Rycina 1 pokazuje, w jakim stopniu poszczególne państwa muszą ograniczyć emisje gazów względem roku 1990.
 

Jedynie trzy państwa: Islandia, Australia oraz Norwegia dostały zezwolenie na zwiększenie emisji względem 1990 roku o odpowiednio 10 %, 8 % i 1%. Rosja, Ukraina i Nowa Zelandia mogą utrzymać emisje na tym samym poziomie co w 1990 roku. Reszta krajów uprzemysłowionych musi do lat 2008-2012 zredukować swoje emisje o 6-8 % względem poziomu z 1990 roku. W tej rundzie negocjacji krajom rozwijającym się nie wyznaczono docelowych limitów emisji, mimo, iż domagały się tego Stany Zjednoczone.

Ustalenia Protokołu z Kioto dotyczą redukcji emisji następujących gazów: 

     - dwutlenek węgla (CO₂),
     - metan (CH₄),
     - podtlenek azotu (N₂O),
     - gazy przemysłowe (HFC i PFC) 
     - sześciofluorek siarki (SF₆).

Emisja poszczególnych gazów jest mierzona poprzez przeliczenie każdego z nich na ilość odpowiadających mu ton tzw. ekwiwalentu dwutlenku węgla - to znaczy ilość, która w danym przedziale czasowym przyczynia się do globalnego ocieplenia  w takim samym stopniu, co tona dwutlenku węgla.
 

Porozumienie dopuszcza także możliwość osiągnięcia założonych ograniczeń na drodze innej, niż  tylko redukcja ilości emitowanych gazów w danym państwie. Ustanowiono trzy tak zwane "mechanizmy elastyczności" by pomóc poszczególnym państwom obniżyć koszty osiągnięcia przyjętych założeń:

1. Międzynarodowy handel zezwoleniami na emisję gazów cieplarnianych zezwala państwom uprzemysłowionym kupować bądź sprzedawać części kontyngentów na emisje, wyznaczonych przez Protokół z Kioto. Tego typu handel jest jednak ograniczony tylko do krajów uprzemysłowionych. Rząd każdego państwa może zezwolić firmom kupować lub sprzedawać zezwolenia na emisje.
    
2. Z zasady wspólnego działania wynika, iż jeden kraj uprzemysłowiony płaci za środki służące obniżeniu emisji innemu krajowi uprzemysłowionemu. Daje to nabywcy prawo do emitowania większej ilości gazów na własnym podwórku, sprzedawca zaś będzie zobligowany, by emitować odpowiednio mniej.
    
3. Mechanizm Czystego Rozwoju (CDM) zezwala państwom uprzemysłowionym  uzyskiwać kredyty emisyjne (prawo do emitowania gazów cieplarnianych), w zamian za to, iż będą one przekazywać środki konieczne do redukcji emisji krajom rozwijającym się, które nie posiadają wyznaczonych poziomów redukcji. Te środki muszą także wspierać zrównoważony rozwój w kraju, dla którego są przeznaczone. Opracowano szczegółowe zasady i przepisy, mające na celu zapewnienie, iż owe środki będą rzeczywiście spełniały wszelkie stawiane im wymagania.

Protokół z Kioto uzyska moc prawną gdy tylko zostanie ratyfikowany przez co najmniej 55 państw. Tak więc, by porozumienie weszło w życie, do grona krajów ratyfikujących muszą dołączyć państwa uprzemysłowione, które wspólnie odpowiadają za co najmniej 55% emisji dwutlenku węgla emitowanego w roku 1990. Stany Zjednoczone już zapowiedziały, iż odmówią ratyfikacji porozumienia.

Protokół z Kioto, w swej obecnej formie, będzie miał niewielki wpływ na globalne emisje gazów cieplarnianych w okresie 2008-2012. Znaczenie protokołu szczególnie zmalało, kiedy Stany Zjednoczone, emitujące bardzo duże ilości gazów cieplarnianych, wycofały swoje poparcie.

Prawdopodobnie więc Protokół z Kioto przyczyni się jedynie do drobnych zmian, częściowo także dlatego, że kilka krajów o gospodarce w okresie przejściowym, szczególnie Rosja, z powodów ekonomicznych już dramatycznie zredukowały swoje emisje względem poziomu z roku 1990. Jednakże wkrótce mają się rozpocząć negocjacje w celu ustalenia nowych zobowiązań na kolejny okres po roku 2012. Jeśli po roku 2012 zostanie przyjęte porozumienie na jeszcze surowszych warunkach, oraz jeśli Stany Zjednoczone i kraje rozwijające się ostatecznie przyjmą pewne zobowiązania, porozumienie może stać się bardziej skuteczne. Tak więc, nawet jeśli Protokół z Kioto jest tylko małym kroczkiem dla ochrony klimatu ziemi, to jest to pierwszy krok, który jest niezbędny na drodze ku bardziej efektywnej współpracy międzynarodowej.
 

OD TŁUMACZY:

Dnia 16 lutego 2005 r. Protokół z Kioto wszedł w życie, czyli został ratyfikowany przez 55 krajów z aneksu 1, których łączna emisja CO₂ jest równa przynajmniej 55% emisji globalnej z roku 1990.

Więcej informacji na stronie:

http://unfccc.int

O tej stronie:

Autor: Camilla Schreiner - CICERO (Center for International Climate and Environmental Research - Oslo) - Norwegia
1. Recenzent: Andreas Tjernshaugen - CICERO - Norwegia - 2004-01-20
2. Recenzent: Knut Alfsen - Statistics Norway - Norwegia - 2003-09-12
Konsultacja dydaktyczna: Nina Arnesen - Marienlyst school in Oslo - Norwegia - 2004-03-10
ostatnia aktualizacja: 2004-03-27
Tłumaczenie na język polski: Mgr Sebastian Wypych, Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków