|
|
 |
|
Eksperymenty (E) opisane poniżej ukazują dynamikę powietrza w zależności od jego temperatury. Prezentują model pionowej struktury troposfery i stratosfery. Poszczególne zadania (Z) pomagają zrozumieć wyniki eksperymentów.
Do wykonania eksperymentu potrzebne są następujące rzeczy:
| 1-2 |
kadzidełka |
| 350 ml |
pokruszonego lodu |
| trochę |
soli (NaCl) |
|
plastelina |
| 1 |
szklana rura (długośc ok. 1 m, średnica ok. 2,5-3 cm |
|
statywy i materiały mocujące przyrządy |
| 1 |
torba plastikowa (objętość 1-2 l) |
|
miękki drut |
| 1 |
zapalniczka lub zapałki |
| 1 |
suszarka do włosów |
|
folia aluminiowa | |
|
• E1
Zapal kadzidełko. Upewnij się, że nic nie zakłóca kierunku rozchodzenia się dymu (np. przepływ powietrza z otwartego okna).
• Z1
W jakim kierunku rozchodzi się dym?
• Z2
W jaki sposób zmienia się smuga dymu w miarę oddalania się od kadzidełka?
• Z3
Zapoznaj się z tekstem: "Troposfera / podstawy / 1. Budowa i skład / - w poziomie". Jakie zjawisko jest ukazane w tym eksperymencie dzięki użyciu dymu z kadzidełka?
|
 | | © 2003 M.Seesing |
| |
-
E2
Utnij kawałek kadzidełka o długości 2-3 cm. Umieść go w kawałku plasteliny w pozycji pionowej. Zamocuj szklaną rurę w statywie w pozycji pionowej. Upewnij się, że rura jest umieszczona nieco powyżej powierzchni stołu lub podstawy statywu. Zapal przygotowane kadzidełko. Umieść je w szklanej rurze nie zamykając go jednak. Obserwuj dym przemieszczający się ku górze.
-
Z4
W jaki sposób zachowuje się dym w rurze?
| |  | | © 2003 M.Seesing |
|
| | | | | |
- E2a
Napełnij plastikową torbę w 1/3 pokruszonym lodem. Dodaj nieco soli. Zamocuj torbę przy pomocy drutu w połowie wysokości szklanej rury. Spróbuj umieścić lód w taki sposób aby otaczał rurę. Zamknij górny koniec rury, np. folią aluminiową. Przygotuj kadzidełko jak w poprzednim eksperymencie. Ogrzej przy pomocy suszarki do włosów górny koniec rury, tak aby nie można go dotknąć gołą ręką. Następnie ogrzej dolny koniec rury w ten sam sposób. Zapal kadzidełko. Odsłoń górny koniec rury. Umieść kadzidełko w rurze jak w poprzednim eksperymencie. Obserwuj dym.
|
|
 |
|
|
© 2003 M.Seesing
|
|
 |
|
|
© 2003 M.Seesing
|
|
|
- Z5
Opisz co dzieje się z dymem w szklanej rurze.
- Z6
Ten eksperyment pokazuje model naszej atmosfery. Obok oznaczeń a, b i c na zdjęciu wpisz nazwy odpowiednich warstw atmosfery.
|
 |
|
|
źródło: Havard University: ESP132, wykład 3
Objaśnienia - patrz tekst "- w pionie", ryc. 3
|
|
|
Schemat ukazuje różne typy rozkładu pionowego temperatury powietrza wraz z wysokością, w trzech regionach świata i dwóch porach roku.
Dla jednego z regionów świata przedstawiono tylko jeden profil temperatury. Wyjaśnij dlaczego jest to wystarczające.
|
|
Powietrze atmosferyczne unosząc się transportuje różne substancje, jak w naszym eksperymencie. Te substancje najczęściej nie mogą się przedostać powyżej "zimnej pułapki". Jednak niewielka ich część może dostać się wyżej po pewnym czasie.
• Z8
Wyjaśnij przy pomocy schematu kiedy i gdzie różne substancje mogą docierać najłatwiej i najtrudniej.
|
O tej stronie:
Autorzy: M. Seesing, M. Tausch - Universität Duisburg-Essen, Duisburg / Niemcy
Ostatnia aktualizacja: 2004-05-13
Tłumaczenie na język polski: dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków |
|
|
|
