Klimat i rolnictwo 

Wiadomości podstawowe

Chwasty, choroby i szkodniki

Klimat wpływa na rozmieszczenie i rozmnażanie się szkodników i chorób. Temperatura, światło i woda są głównymi czynnikami ich wzrostu i rozwoju.
 

Klimat wpływa również na skuteczność pestycydów stosowanych do zwalczania lub zapobiegania inwazjom szkodników. W zmieniającym się klimacie szkodniki mogą się stawać bardziej aktywnie, niż są obecnie. Chociaż istnieją alternatywne sposoby ich zwalczania, rolnicy mogą być zmuszeni do stosowania większej ilości chemikaliów, co wywoła skutki zdrowotne, ekologiczne i ekonomiczne.
 

Reakcja na zmiany pogody  

Rozwojowi większości gatunków szkodników sprzyjają warunki ciepłe i wilgotne. Jednak rośliny w czasie suszy łatwiej ulegają chorobom wywołanym przez grzyby, niż wtedy, kiedy mają wystarczająco dużo wody, gdyż susza powoduje ich osłabienie i wzrost podatności na choroby.
 

Opady, czy to optymalne, czy też nadmierne lub niewystarczające, są prawdopodobnie najważniejszym czynnikiem decydującym o tym w jaki sposób rośliny reagują na szkodniki i choroby. W związku z tym nigdy nie można być pewnym, czy spadek plonów został spowodowany przez szkodniki, czy przez zmianę sum opadów.

Wszędzie tam, gdzie uprawia się ziemniaki, występuje sporadycznie tzw. „różowa zgnilizna”. Choroba ta jest najgroźniejsza wtedy, kiedy podczas formowania się bulw i podczas zbiorów gleba pozostaje przez dłuższy czas ciepła i wilgotna. Najczęściej jest to związane z ulewnymi deszczami lub nadmiernym nawadnianiem na początku lub pod koniec lata, zwłaszcza, gdy rośliny są uprawiane na glebach naturalnie podmokłych.
 

Owady

Owady spotykamy w każdej strefie klimatycznej. Środowisko ich życia i strategie przetrwania zależą od pogody. Jako organizmy zimnokrwiste są one szczególnie wrażliwe na temperaturę.

Wraz ze wzrostem temperatury owady szybko zwiększają swoją liczebność. W czasie ciepłych zim mniej owadów ginie wskutek wymarzania, co zwiększa ich populację wiosną i latem. Nietypowo chłodne i wilgotne warunki też mogą spowodować masowy atak owadów i chwastów, chociaż nadmiar wilgoci w glebie może spowodować zatopienie żyjących tam owadów.
 

Międzynarodowym problemem jest szarańcza, której chmary często migrują poza granice państw. Od najdawniejszych czasów szkodnik ten uważany jest za poważne zagrożenie produkcji rolnej w Afryce, na Bliskim Wschodzie i w południowo-zachodniej Azji. Jego zwalczanie często wymaga prowadzenia szeroko zakrojonych działań.
 

Chwasty

Chwasty rywalizują z roślinami uprawnymi o składniki pokarmowe zawarte w glebie, o światło i przestrzeń. Susza zwiększa współzawodnictwo między roślinami uprawnymi a chwastami o zawartą w glebie wodę, natomiast duża wilgotność sprzyja rozplenianiu się chwastów.

Wysoka temperatura i wilgotność powietrza powodują rozprzestrzenianie się chorób i wpływają na cykl rozwoju żyjących w glebie robaków zwanych nicieniami. Niektóre czynniki chorobotwórcze mogą przetrwać w gorących, suchych warunkach jeśli tylko w nocy tworzy się rosa.

Gdy zbliża się jesień i zboża zaczynają dojrzewać i wysychać, czekając na zbiór, chwasty wykorzystują dostępne światło słoneczne i zaczynają szybko rosnąć. Chwast widoczny na ryc. 4 jest jednym z najpospolitszych rosnących wśród zbóż w stanie Missisipi w USA. Jest on też niezmiernie trudny do zwalczenia.
 

O tej stronie:

Autorzy:  Marta Moneo i Ana Iglesias- Universidad Politécnica de Madrid - Hiszpania
1. Recenzent: Alex de Sherbinin - CIESIN, Columbia University - USA
2. Recenzent: Lily Parshall - Goddard Institute for space studies, Columbia University - USA
Konsultacja dydaktyczna: Emilio Sternfeld - Colegio Virgen de Mirasierra - Hiszpania
ostatnia aktualizacja: 12/05/2004
Tłumaczenie na język polski: Mgr Sebastian Wypych, Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków