Klimat i rolnictwo

Wiadomości podstawowe

Susza i pożary

Wielu naukowców twierdzi, że w konsekwencji zmian klimatu, w związku ze zmianami sum opadów i temperatury, nastąpi wzrost liczby pożarów lasów, ich natężenia i występowania w ciągu roku.

Wybierz temat ...
Troposfera	podstawy	więcej
Stratosfera	podstawy	więcej
Pogoda	podstawy	więcej
Chmury i aerozole	podstawy	więcej
Klimat miasta	podstawy	więcej
Oceany	podstawy	więcej
Klimat i rolnictwo	podstawy	więcej
Człowiek i klimat	podstawy	więcej

W latach 90. XX w. w wilgotnych obszarach okołorównikowych większość pożarów miało miejsce w Amazonii, Meksyku i Indonezji i były one wyjątkowo groźne podczas El Nino oraz powiązane z dotkliwymi suszami panującymi na większości obszarów tych regionów.
Jakie są podstawowe czynniki powodujące wybuch pożaru?

· Obecność paliw/opału
· Niski poziom wilgoci
· Wiatr

1. Pożar lasów w Portugalii w 2003 r.
Źródło: EUROPA-PRESS

Jak już wspomniano wcześniej w świecie dotkniętym zmianami klimatycznymi będzie miał miejsce wzrost częstości i natężenia zdarzeń ekstremalnych oraz zwiększenie różnic pomiędzy porami suchymi i wilgotnymi. Pory wilgotne będą prawdopodobnie wpływały na wegetację roślin i - dzięki wystarczającej ilości wody - wzrost jej produktywności, tym samym wzrost ilości potencjalnego opału (drewno). Pory suche natomiast powodować będą znaczne parowanie co wysuszy drzewa, inne rośliny oraz materię organiczną, czyli potencjalne materiały opałowe, oraz prawdopodobnie zwiększy obumieranie roślin. Ostatecznym efektem będzie utworzenie się dużej ilości naturalnego materiału wyjątkowo łatwopalnego.

W niektórych częściach świata zmiana klimatu nie jest konieczna, aby zaistniały wspomniane warunki. Często występują one w rejonach takich jak basen Morza Śródziemnego, gdzie zimy są chłodne i deszczowe zaś lata bardzo gorące i suche.

Jak widać na mapach (ryc. 2) tak właśnie wyglądała sytuacja w Europie latem 2003 r. Sumy opadów sięgały około 50% średniego poziomu, równocześnie wartości temperatury powietrza były wyższe niż zwykle w lecie. Wysuszenie materiału w lasach wytworzyło idealne warunki dla rozprzestrzeniania się i podtrzymywania pożarów toteż w ciągu dwóch miesięcy spłonęły ogromne połacie terenu w Portugalii (około 325000 ha - więcej niż obszar Luksemburga) i Hiszpanii. Człowiek był bezradny.

2. Temperatura i opady w Europie w lecie 2003 roku. Po lewej: opady, wartości w % oznaczają ile na danym obszarze spadło deszczu w porównaniu z wartościami średnimi, np. 75% oznacza wartość poniżej średniej, a 150% - powyżej średniej. Po prawej: temperatura, wartości w °C oznaczają o ile temperatura była wyższa od średniej, np. +3 oznacza, że średnia temperatura lata na danym terenie była wtedy wyższa o 3°C niż normalnie.
Źródło: NOAA

Zmiany klimatu mogą być istotnym czynnikiem przyczyniającym się do wzrostu pożarów lasów, ale nie głównym. Około 95% pożarów w regionie śródziemnomorskim powodowanych jest przez zarówno zamierzoną, jak i przypadkową działalność człowieka. Nałożenie się tych działań sprawia, że pożary są bardzo trudne do ugaszenia i zubażają różnorodność ekologiczną objętego nimi obszaru.

Pożary są częścią naturalnego cyklu życia lasów jednakże IPCC stworzył listę miejsc o szczególnym wzroście aktywności pożarowej w ostatniej dekadzie, której rozmiarów nie da się wytłumaczyć jedynie naturalnymi cyklami rozwoju.

Oczekuje się, że częstość pożarów wzrośnie wraz z powodowanymi przez człowieka zmianami klimatu, zwłaszcza w miejscach o stałych lub obniżonych sumach opadów. Wyniki uzyskane przy pomocy modeli klimatycznych sugerują również wzrost ryzyka pożarowego oraz częstości i rozmiarów pożarów w Europie.

Najbardziej bezpośrednim skutkiem zmiany w rozmieszczeniu pożarów będzie zmiana w strukturze i składzie lasów, użytkowania ziemi i emisji do atmosfery (co zostało wspomniane w rozdziale "Troposfera").