Klimat miasta

Wiadomości podstawowe

2. Klimat obszarów zurbanizowanych

Ćwiczenie 4
Jak wytworzyć dym potrzebny do eksperymentu?

Do wykonania doświadczenia, opisanego w ćwiczeniu 3, jest potrzebny dym.

Ta strona pokaże Ci jak wytworzyć dym na różne sposoby.

1 sposób: Wykorzystanie suchego lodu

Suchy lód (zamrożony CO₂) jest używany do chłodzenia żywności w czasie transportu, a także aby wytworzyć dym na scenie w teatrze lub w czasie dyskotek.
Jednakże suchy lód ma tendencję do opadania, podczas gdy mgła unosi sie do góry. Ponadto suchy lód może być niebezpieczną substancją, nie powinien zatem być używany do tego eksperymentu.

2 sposób: Wykorzystanie maszyny do wytwarzania dymu

Maszyny do wytwarzania dymu używane są np. na dyskotekach. Ważne aby strumień dymu był kierowany tylko w jednym kierunku. W przeciwnym wypadku można zastosować odpowiednią przystawkę o przekroju około 3 cm.

3 sposób: Wykorzystanie dymu z modeli kolejek 

W sklepach z modelami kolejek można dostać małe urządzenie do wytwarzania dymu. Ich działanie jest bezpieczne i nieszkodliwe. Dym należy odpowiednio nakierować przy pomocy suszarki do włosów lub wentylatora.

4 sposób: Wykorzystanie świeczek, tabletek i proszku wytwarzających dym

Świeczki, tabletki i proszki wytwarzające dym są dostępne w sklepach z artykułami do wykonywania pokazów magicznych np. w cyrku. Jednakże mogą one wytwarzać także szkodliwe dla zdrowia gazy, nie powinno więc się ich używać do eksperymentu. 

5 sposób: Produkcja salmiaku

Salmiak można wytworzyć w laboratorium chemicznym. I jest to najlepszy sposób wytworzenia dymu dla naszego eksperymentu. Czy wiesz dlaczego?
Poniższa instrukcja pomoże Ci wytworzyć dym tą metodą:

Wytwarzanie salmiaku

1. Jakie zasady bezpieczeństwa powinny być przestrzegane w czasie eksperymentu?

Każdy eksperyment chemiczny musi być przeprowadzony w warunkach wysokiego bezpieczeństwa, w laboratorium chemicznym.

W czasie używania kwasów i zasad istnieje niebezpieczeństwo poparzenia.

W czasie używania substancji łatwopalnych istnieje wysokie ryzyko pożaru.

Substancje toksyczne i drażniące należy traktować ze szczególną ostrożnością.

Niektóre reakcje chemiczne grożą eksplozją. 

Ze względów bezpieczeństwa zawsze w czasie eksperymentu powinieneś mieć założone okulary ochronne. 

Zaplanuj działania jakie podejmiesz w razie niebezpieczeństwa.

Nauczyciel powinien zadecydować czy korzyści edukacyjne i poznawcze wynikające z wykonania eksperymentu są większe niż możliwe niekorzystne efekty uboczne, np. zagrożenie zdrowia. 

Ostrzeżenie dotyczące wytwarzania salmiaku:

Z chemicznego punktu widzenia dym można łatwo wytworzyć przy pomocy kwasu chlorowodorowego i oparów amoniaku. Jednakże wytwarzanie go w dużych ilościach jest szkodliwe dla zdrowia, więc zaleca się taką metodę tylko gdy potrzeba mało dymu. 

2. Wytwarzanie salmiaku

Reakcja między oparami kwasu chlorowodorowego i oparami amoniaku powoduje powstanie dymu salmiakowego.
(Używaj tylko w małych ilościach!)

Uwaga: kwas chlorowodorowy i opary amoniaku są toksyczne, drażniące i szkodliwe dla zdrowia.
Aby się pozbyć tych substancji przygotuj SO₄ i NH₄ potrzebne do neutralizacji. 

Wodorotlenek amonu i kwas chlorowodorowy reagują dając chlorek amonowy i wodę:

NH₄OH + NH₄CL + H₂O

Potrzebne są następujące rzeczy (patrz zdjęcie powyżej):

1. statyw z 2 uchwytami

2. 2 butelki

3. przewody gumowe

4. rurka szklana w kształcie litery T

5. gumowa gruszka 

6. stężony amoniak

7. stężony kwas chlorowodorowy

3. Inne sposoby wytworzenia dymu:

- wytworzenie białego fosforu (niebezpieczne)

- zielone i czerwone ognie sztuczne używane w czasie zabaw na otwartym powietrzu (niebezpieczne)

- ognie bengalskie (bardzo niebezpieczne)

O tej stronie:

Autorzy: G. Bauer, B. Wohlhöfer - University of Nürnberg - Niemcy
Konsultacja dydaktyczna: Prof. dr H. Schrettenbrunner / dr Y. Schleicher / J. Heres - University of Nürnberg - Niemcy
ostatnia aktualizacja: 09.09.2003
Tłumaczenie na język polski: dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków