Człowiek i klimat

Wiadomości podstawowe

Co mogą zrobić władze? 

Mimo wysiłków na rzecz zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych, w większości miejsc na świecie emisja wciąż wzrasta (jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o rosnącej emisji kliknij tutaj). Jest mało prawdopodobne, by wzrost emisji gazów cieplarnianych zmniejszył się tylko dzięki dobrowolnym wysiłkom zaangażowanych w ochronę środowiska osób i firm. Ponieważ zaś gospodarstwa domowe oraz prywatne przedsiębiorstwa są współodpowiedzialne za znaczną część emisji, władze wielu krajów, włączając władze UE, usiłują zmotywować obywateli do ich ograniczenia. Środki, jakich używają, to : 
 

Podatki

Jeśli będziesz musiał płacić podatki za emisje gazów cieplarnianych to przede wszystkim unikanie emisji stanie się opłacalne. Wychodząc z tego założenia niektóre państwa europejskie wprowadziły specjalne podatki na paliwa kopalne, które powodują emisję CO₂. Oznacza to, że ceny benzyny, ropy, oleju grzewczego, oraz innych paliw kopalnianych są wyższe, co stanowi motywację, by zużywać ich mniej. Dopóki jednak niewiele państw stosuje takie podatki, przedsiębiorstwa, które zużywają dużo energii, mają pokusę by przenieść swoją produkcję do innych krajów, gdzie nie trzeba ich płacić. Z tej przyczyny kraje z "podatkami węglowymi" są zmuszone zwalniać z tych opłat zakłady przemysłowe, które muszą się borykać z konkurencją zagranicznych firm.

Pozwolenia na emisję

Władze mogą ustanowić limit, określający ściśle, ile gazów cieplarnianych może być wyemitowane do atmosfery w obrębie danego kraju. Mogą wtedy wydawać zezwolenia (zwane także "przydziałami" lub "kontyngentami") na emitowanie gazów cieplarnianych. Zezwolenie na emisję jest certyfikatem, który daje posiadaczowi prawo do wprowadzania pewnej określonej ilości gazów cieplarnianych do atmosfery. Rząd może także zdecydować, czy posiadacze takich zezwoleń mogą mieć prawo odsprzedać je innym przedsiębiorstwom. Ten typ handlu zezwoleniami na wydzielanie gazów cieplarnianych daje pewność, że koszty redukcji emisji gazów cieplarnianych będą dla przedsiębiorców na tyle opłacalne, na ile tylko się da. Przykładowo przedsiębiorstwo, które musiałoby zainwestować mnóstwo pieniędzy w redukcję emisji, może kupić zamiast tego dodatkowe zezwolenia; natomiast firmy, które niewielkim kosztem mogą obniżyć ilość wydzielanych gazów, mogą uczynić to, by potem z zyskiem dla siebie sprzedać swoje zezwolenie. System zezwoleń i handlu nimi może zostać ograniczony do przedsiębiorstw pewnego typu.
 

Prawa i przepisy

Władze mają prawo zdecydować, które produkty mogą być sprzedawane, które zaś nie. Mogą one na przykład zabronić sprzedaży urządzeń elektrycznych, które zużywają więcej prądu, niż jest to konieczne, lub pojazdów zużywających zbyt dużo paliwa. W krajach położonych w zimnych strefach klimatycznych rząd może wprowadzić przepisy dotyczące ociepleń budynków by zminimalizować koszty związane z ogrzewaniem. Władze mogą także zabronić przedsięwzięć w przemyśle i rolnictwie, których skutkiem ubocznym są szczególnie wysokie emisje gazów cieplarnianych, lub wymagać  wyposażenia w specjalne urządzenia, służące do redukcji emisji. Na przykład, właściciele wysypisk śmieci lub zbiorników nawozów mogą być obligowani do wychwytywania wydzielającego sie tam metanu. Napędzane węglem i ropą elektrownie mogą być obligowane do wykorzystania ciepła, które wytwarzają w procesach uzyskiwania prądu.
 

Subwencjonowanie

Władze mogą zachęcać przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe do inwestowania w sprzęt, który redukuje emisje. W krajach, gdzie domy wymagają ogrzewania w zimie, władze mogą przyznawać subwencje tym, którzy chcą ocieplić domy, lub tym, którzy chcieliby zainwestować w urządzenia grzewcze napędzane biopaliwami. W niektórych krajach pewne typy pojazdów, na przykład samochody elektryczne mogą być zwolnione z opłat rejestracyjnych lub drogowych.

Badania naukowe

Dofinansowując pracę naukowców, państwo może stymulować badania nad wynalazkami technologicznymi, które redukują emisję gazów cieplarnianych - takimi jak wiatraki, metody wychwytywania dwutlenku węgla lub samochody napędzane wodorem.
 

Wadą większości tych instrumentów są ich ceny - zbyt wysokie zarówno dla rządu, jak i dla firm oraz gospodarstw domowych. Oczywiście nie wszystkie są aż tak drogie we wprowadzaniu. Problem polega na tym czy wierzymy w to, iż korzyść w postaci ograniczenia zagrożenia zmianami klimatu, jest warta takich kosztów.
 

Energia wiatrowa - odnawialne źródło energii

Energia wiatrowa jest odnawialnym źródłem energii, które dostarcza prądu elektrycznego nie powodując wydzielania dwutlenku węgla. Dlatego władze wielu krajów wspierają zakładanie elektrowni napędzanych energią wiatru. Choć jak dotąd w większości krajów na razie pokrywa ona  tylko ułamek zapotrzebowania na energię, w Niemczech i Wielkiej Brytanii istnieją już plany rozszerzenia zastosowania tego rozwiązania. Duńskie firmy produkują około połowę wiatraków dostarczanych na rynek światowy. Zyski ze sprzedaży w roku 2002 wyniosły około 22 miliardów duńskich koron. W roku 2003 szacowano, że w Danii energia wiatrowa pokryje 17 % zapotrzebowania na energię.
 

O tej stronie:

Autor: Camilla Schreiner - CICERO (Center for International Climate and Environmental Research - Oslo) - Norwegia
1. Recenzent: Andreas Tjernshaugen - CICERO - Norwegia - 2004-01-20
2. Recenzent: Knut Alfsen - Statistics Norway - Norwegia - 2003-09-12
Konsultacja dydaktyczna: Nina Arnesen - Marienlyst school in Oslo - Norwegia - 2004-03-10
ostatnia aktualizacja: 2004-03-27
Tłumaczenie na język polski: Mgr Sebastian Wypych, Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków