espere Environmental Science Published for Everyobody Round the Earth
Printer friendly version of this page
Strona główna    Strona ESPERE International    Forum ESPERE    !GIFT2010!    Kontakt   
Stratosfera
podstawy
1. Wiadomości podstawowe
2. Dziura ozonowa
- powstawanie ozonu
- CFC i dziura ozonowa
* Ćwiczenie 1
* Ćwiczenie 2
więcej
     
 

Stratosfera

Wiadomości podstawowe

2. Dziura ozonowa i chlorofluorowęglowodory

Ozon jest jednym z najciekawszych gazów śladowych w atmosferze. Jest on niezbędny w stratosferze aby chronić nas przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym UV. Z drugiej zaś strony, ozon występujący w zwiększonych stężeniach przy powierzchni ziemi jest elementem niepożądanym ponieważ powoduje podrażnienia dróg oddechowych.
 

podstawywięcej
podstawywięcej
podstawywięcej
podstawywięcej
podstawywięcej
podstawywięcej
podstawywięcej
podstawywięcej
 

Historia odkrycia dziury ozonowej jest równie fascynująca jak sam gaz. Podobnie rzecz ma się z odkryciem procesów chemicznych powodujących jej powstanie, podjęciem działań aby jej przeciwdziałać, wreszcie z pojawieniem się nadziei, że dziura ozonowa może zaniknąć. Na poziomie podstawowym wyjaśnimy to nie zagłębiając się zbytnio w same procesy chemiczne.

Odkrycie dziury ozonowej 

Od lat 70. XX w. warstwa ozonowa jest obserwowana z brytyjskiej stacji naukowej na Antarktydzie. Pomiary wykazywały silne zmniejszanie się stężenia ozonu. Odkrycie dziury ozonowej owiane jest jednak legendami.

 

Podobno pomiary wykonane na początku 1985 r. wykazały tak niskie wartości, że naukowcy nie mogli uwierzyć w uzyskane wyniki. Sprowadzono nowe przyrządy, które jednak potwierdziły poprzednie pomiary i wówczas je opublikowano.  

Ponadto w tym czasie działał już spektrometr dokumentujący całkowitą zawartość ozonu w atmosferze (ang. total ozone mapping spectrometer, TOMS), umieszczony na orbicie okołoziemskiej. Nie odkrył on jednak dziury ozonowej gdyż, jak głosi legenda, wartości poniżej określonego poziomu były automatycznie odrzucane jako odczyty błędne. Później opracowania dokonane na odczytach bazowych potwierdziły to w co nikt nie chciał wierzyć.

W ciągu kilku lat rozpoczęto bardzo intensywne badania, wcześniejsze ostrzeżenia o potencjalnym wpływie chlorofluorowęglowodorów (CFC) zostały potwierdzone, wskutek czego doprowadzono najpierw do redukcji ich produkcji, a następnie do zakazu ich użycia (tzw. protokół montrealski i inne umowy międzynarodowe). Dziura ozonowa była pierwszym przypadkiem kiedy ludzkość uświadomiła sobie w dramatyczny sposób, że jesteśmy w stanie zakłócić działanie systemu klimatycznego w skali globalnej. Również po raz pierwszy podjęto szybkie kroki zaradcze na skalę ogólnoświatową.


 

ozone comic

Na tropie brakującego ozonu... (On the trail of the missing ozone ...):
- Patrz! Patrz!
- Patrzę, ale nic nie widzę!!
- No właśnie!
© US Environmental Protection Agency
Kliknij tutaj aby zobaczyć: cały komiks 


 

O tej stronie:
Autor: Dr Elmar Uherek, Max Planck Insitute for Chemistry, Moguncja, Niemcy
Recenzent: Dr John Crowley, Max Planck Institute for Chemistry, Moguncja, Niemcy- 2004-05-06
Konsultacja dydaktyczna: Hendrik Förster i jego uczniowie, Gimnazjum Nordpfalz Kirchheim-Bolanden - marzec 2004 r.
Ostatnia aktualizacja: 2004-05-10
Tłumaczenie na język polski: Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

 top

ESPERE / ACCENT

last updated 02.12.2004 13:21:05 | © ESPERE-ENC 2003 - 2013