|
|
 |
|
|
|
|
| |
|
|
|
Człowiek i klimat
Wiadomości podstawowe |
Skąd wiemy, że to ludzie zmieniają klimat?
Od co najmniej trzech dekad naukowcy poważnie dyskutują na temat ryzyka zmian klimatu spowodowanych działalnością człowieka. Wielu polityków oraz osób nie związanych z nauką zainteresowało się tym zagadnieniam pod koniec lat 80. XX w., kiedy problem ten pojawił się na pierwszych stronach gazet na całym świecie. Od tego czasu wiedza na temat przyczyn zmian klimatu znacznie się poszerzyła.
|
|
|
|
|
|
|
W roku 2001 Międzyrządowy Zespół do Spraw Zmian Klimatu (IPCC - więcej o IPCC możesz dowiedzieć się w części "Jaki będzie świat po ociepleniu?"), złożony z ekspertów z całego świata, potwierdził, iż emisja gazów cieplarnianych spowodowana działalnością człowieka ma rzeczywiście znaczny udział w zmianach klimatu, jakie zaobserwowano wciągu ostatnich 30-50 lat.
|
Na czym opiera się ten wniosek? Na pewno na coraz lepszych i bardziej wszechstronnych obserwacjach zmian klimatu. Od XIX w. stacje meteorologiczne na całym świecie rejestrują temperaturę powietrza za pomocą termometrów. Od połowy XX w. obserwuje się także zawartość dwutlenku węgla w atmosferze, a od lat 70. XX w. satelity mierzą wielkość promieniowania słonecznego docierającego do Ziemi oraz ciepło wypromieniowywane przez Ziemię w przestrzeń kosmiczną. Naukowcy mogą także odtwarzać zmiany klimatu w odległych epokach, analizując rdzenie lodowe oraz osady jeziorne.
Te badania pozwalają określić przyczyny zmian klimatu oraz przewidywać jak klimat zmieni się w przyszłości. A ponieważ system klimatyczny jest bardzo rozległy i skomplikowany, naukowcy wykorzystują tzw. modele klimatyczne.
Modele klimatyczne
|
|
 |
|
|
1. DOWIERCANIE SIĘ DO INFORMACJI. Na zewnątrz panuje temperatura poniżej -40°C, dlatego lepiej zbudować sobie dobre schronienie w czasie wykonywania wierceń lodu na Antarktydzie. Naukowcy z kilku krajów europejskich od lat wiercą w lodzie by dotrzeć na głębokość większą niż 3 kilometry. Dotarli już do lodu liczącego ponad 900 000 lat.
Zdjęcie: Marzena Kaczmarska/NPI
Kliknij na rycinę aby zobaczyć ją w powiększeniu! (31 kB)
|
|
 |
|
|
2. MODELE: Model jest uproszczoną reprezentacją rzeczywistości. Wszystkie modele łączy to, że upraszczają to co mają prezentować lub opisywać. Rycina przedstawia model cząsteczki DNA (która zawiera nasze geny) i model budynku (świątynia Knososa na Krecie).
Źródło: Corel Gallery
|
|
|
Model klimatyczny to zazwyczaj program komputerowy, do którego naukowcy wprowadzają posiadane informacje o tym, jak promieniowanie słoneczne, gazy cieplarniane, atmosfera oraz oceany oddziałują na siebie nawzajem i kształtują klimat Ziemi. Model może być stosowany do badania przyczyn obserwowanych zmian klimatu. Kiedy naukowcy uwzględnili wpływ czynników naturalnych, a także generowanych przez człowieka emisji gazów cieplarnianych na przestrzeni ostatnich stu lat, to wyłonił się obraz, odzwierciedlający zmiany klimatu, które obserwujemy obecnie.
|
|
Modele klimatyczne mogą także ukazywać spodziewane w przyszłości zmiany klimatu. Mogą na przykład przewidzieć przyszłe zmiany temperatury na podstawie zakładanych przyszłych wielkości stężenia gazów cieplarnianych, koncentracji cząstek stałych w powietrzu, natężęnia promieniowania słonecznego i innych czynników, które mają wpływ na klimat. Najbardziej skomplikowane modele klimatyczne wymagają komputerów dużej mocy, a dokonanie pojedynczej symulacji trwa czasami nawet kilka miesięcy.
Wyniki otrzymane za pomocą modeli nigdy nie są pewne i bezdyskusyjne. Nie tylko dlatego, że modele upraszczają rzeczywistość, lecz również dlatego, iż istnieją pewne mechanizmy w systemie klimatycznym, których jak dotąd wciąż do końca nie rozumiemy. Na przykład, naukowcy wciąż nie są niepewni roli, jaką w globalnym ociepleniu odgrywają cząstki stałe znajdujące sie w powietrzu, chmury oraz oceany. Jest to niewątpliwie jedna z przyczyn, dlaczego modele klimatu nie są w stanie przewidzieć przyszłego klimatu w sposób całkowicie pewny. Innym ważnym powodem jest to, że możemy jedynie zgadywać jak wysokie będą w przyszłości emisje gazów cieplarnianych oraz cząstek stałych do atmosfery.
Im bardziej szczegółową prognozę pragniemy zrobić, tym bardziej jest ona niepewna. Na przykład o wiele trudniej jest uzyskać prognozy dotyczące zmian klimatu w określonym kraju, niż przewidzieć te zmiany dla całej planety. Podobnie, model może nie być w stanie przewidzieć dokładnie, w którym roku zmiany będą mieć miejsce, ale za to z większym prawdopodobieństwem może określić przedział czasu, kiedy możemy się ich spodziewać. Jakkolwiek trudno nam stwierdzić sobie jak poważne będą zmiany klimatu wywołane przez człowieka, gdzie i kiedy dokładnie będą one miały miejsce i jakie będą ich konsekwencje, to możemy być pewni, że ludzie zmienili klimat i będą to czynić nadal w najbliższych latach.
|
|
Zajrzyj także na inne strony Encyklopedii!
Więcej o tym dlaczego wyniki uzyskane za pomocą modeli klimatu są niepewne:
Człowiek i klimat - więcej - część 1
|
O tej stronie:
Autor: Camilla Schreiner - CICERO (Center for International Climate and Environmental Research - Oslo) - Norwegia
1. Recenzent: Andreas Tjernshaugen - CICERO (Center for International Climate and Environmental Research - Oslo) - Norwegia - 2004-01-20
2. Recenzent: Knut Alfsen - Statistics Norway - Norwegia - 2003-09-12
Konsultacja dydaktyczna: Nina Arnesen - Marienlyst school in Oslo - Norwegia - 2004-03-10
ostatnia aktualizacja: 2004-03-27
Tłumaczenie na język polski: Mgr Sebastian Wypych, Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków |
|
|
|
