Człowiek i klimat

Dowiedz się więcej!

Sprzężenia zwrotne

Kiedy Ziemia ociepla się, w atmosferze, oceanach i na powierzchni ziemi następuje bardzo wiele zmian. Niektóre z nich mogą z kolei wpływać na temperaturę. Nazywamy to sprzężeniem zwrotnym. Niektóre z tych sprzężeń zwiększają globalne ocieplenie, inne zaś zmniejszają je. 
 

Para wodna

Para wodna powoduje jedno z najistotniejszych sprzężeń zwrotnych. Nieznaczne ocieplenie Ziemi, wynikające z większego dopływu promieniowania słonecznego, bądź z nasilenia efektu cieplarnianego, doprowadzi do zwiększenia ilości pary wodnej w atmosferze. Para wodna również należy do gazów cieplarnianych, a jej nadmiar nasili istniejący już efekt cieplarniany jeszcze bardziej, doprowadzając do jeszcze większego ocieplenia. Tak więc para wodna ma efekt potęgujący globalne ocieplenie.

Śnieg i lód

Sprzężenia zwrotne z udziałem śniegu i lodu są podobne. W klimacie zimnym występują duże ilości śniegu i lodu na powierzchni ziemi. Te jasne powierzchnie odbijają promieniowanie słoneczne w znacznym stopniu, co uniemożliwia jego pochłanianie przez podłoże i w ten sposób temperatura dalej się obniża. Cieplejszy klimat oznacza występowanie mniejszych ilości pokryw lodu i śniegu. To prowadzi z kolei do mniejszego odbicia promieniowania słonecznego i do ocieplenia.
 

Chmury
 

Inne ważne sprzężenie zwrotne jest związane ze zmianami w zachmurzeniu. Kiedy na Ziemi robi się cieplej, ilość pary wodnej w atmosferze zwiększa się i tworzy się więcej chmur, co może, w zależności od typu chmur, albo zwiększyć, albo zmniejszyć ocieplenie. Wszystkie chmury jednocześnie oziębiają Ziemię poprzez odbijanie promieni słonecznych i ocieplają ją, absorbując ciepło z jej powierzchni, tak samo, jak robią to gazy cieplarniane. Cieniutkie chmury Cirrus (które pojawiają się przy dobrej pogodzie) zawieszone wysoko w atmosferze, mają raczej efekt ocieplający. Natomiast niskie chmury Cumulus i Stratus powodują ochłodzenie, ponieważ efekt cieplarniany jaki wywołują, jest mniejszy, niż w przypadku chmur wysokich. Wciąż nie wiemy jeszcze zbyt wiele o tym, jak zmiany klimatu wpłyną na tworzenie się różnych rodzajów chmur.
 

O tej stronie:

Autor: Camilla Schreiner - CICERO (Center for International Climate and Environmental Research - Oslo) - Norwegia
1. Recenzent: Andreas Tjernshaugen - CICERO - Norwegia - 2004-01-20
2. Recenzent: Knut Alfsen - Statistics Norway - Norwegia - 2003-09-12
Konsultacja dydaktyczna: Nina Arnesen - Marienlyst school in Oslo - Norwegia - 2004-03-10
ostatnia aktualizacja: 2004-03-27
Tłumaczenie na język polski: Mgr Sebastian Wypych, Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków