Człowiek i klimat 

Wiadomości podstawowe

Konsekwencje dla ludzi

Zmiany klimatu będą mieć wpływ na nasze życie. Najdotkliwiej dotkną one społeczeństw ubogich.
 

Ubodzy będą najbardziej poszkodowani

Jeśli zmiany klimatu nie nastąpią zbyt szybko, to mogą mieć nawet pozytywny wpływ na gospodarkę i społeczeństwa w niektórych częściach świata. Cieplejszy klimat może przykładowo powiększyć zbiory plonów w Europie Północnej. W innych rejonach jednakże zmiana klimatu może doprowadzić do suszy i głodu. Niektórzy zatem zyskają, a inni stracą; będą zarówno wygrani jak i przegrani. IPCC szacując prawdopodobne zmiany, mogące nastąpić w różnych częściach świata, przewiduje jednak, że liczba tych, którzy stracą znacznie przewyższy liczbę tych, którzy zyskają.
 

Przykłady powodzi w Europie i suszy w Indiach (patrz: teksty "Przykład 1: Europa" i "Przykład 2: Indie" w niniejszej części Encyklopedii) pokazały, że społeczeństwa w obu regionach zostały mocno dotknięte ich skutkami. Mimo, iż chodziło o zupelnie różne zjawiska pogodowe, w obu przypadkach konsekwencje ekonomiczne i społeczne były bardzo poważne. 

Czy można jednak powiedzieć, że wszyscy zostali równie ciężko doświadczeni?
 

Ubodzy rolnicy w Indiach mogą uniknąć głodu i przetrwać jedynie dzięki uprawie ziemi, ale ponieważ są biedni mają małe możliwości by unowocześnić sposoby gospodarowania i przygotować się na mające nastąpić w przyszłości zmiany klimatu (czyli częstsze susze). W Europie natomiast jest mało prawdopodobne, by powodzie pozbawiły kogoś na stałe domu lub spowodowały głód. Dzieje się tak między innymi dlatego, że kraje europejskie mają wypracowane systemy pomocy poszkodowanym, dysponują także większą ilością pieniędzy na przystosowanie się do zmian klimatu.

Jest oczywiste, że kraje biedne ucierpią najbardziej z powodu zmian klimatu i to pod każdym względem. Kraje bogatsze, bardziej uprzemysłowione, również będą zmagać się z poważnymi i niekorzystnymi skutkami tych zmian, ale ich możliwości w zakresie przystosowania się i łagodzenia skutków szkód sa znacznie większe. Tak więc zmiany klimatu mogą spotęgować  problemy związane z biedą i powiększyć przepaść pomiędzy najbogatszymi i najbiedniejszymi państwami świata.
 

Gospodarka
 

Zmiany klimatu, jak widać na powyższych przykładach, będą miały wpływ na obszary zamieszkałe, rolnictwo i gospodarkę. Turystyka jest gałęzią gospodarki bardzo zależną od klimatu. Zmiany klimatu zmuszą turystów i przedsiębiorstwa turystyczne do przygotowania się do nowych warunków:

• w wielu popularnych dotąd kurortach zimowych zamiast śniegu może padać deszcz. Być może turystyka zimowa z miejsc takich jak Alpy, czy Skandynawia, będzie się musiała przenieść gdzieś, gdzie opady śniegu będą bardziej pewne?
• Europa Południowa stanie się gorętsza i suchsza, co doprowadzi być może do częstszych fal gorąca i susz (tak jak w lecie 2003 roku). Być może turystyka w Europie Południowej zostanie znacznie ograniczona z powodu zbyt wysokich temperatur i suszy?

Inną częścią gospodarki, która jest szczególnie uzależniona od klimatu, jest rolnictwo (jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o konsekwencjach dla rolnictwa, wybierz pole tematyczne "Klimat i rolnictwo"). 
 

Nasze zdrowie

Zmiany klimatu mają także wpływ na zdrowie człowieka. Fale upałów, które mogą zdarzać się częściej i mieć większe natężenie, doprowadzą do częstszych udarów słonecznych oraz zgonów, zwłaszcza wśród osób starszych oraz chorych. We Francji, w wyniku ogromnych upałów w lecie 2003 roku, zmarło kilka tysięcy ludzi. Na obszarach częściej nawiedzanych przez ekstremalne zjawiska pogodowe, burze i intensywne opady mogą w przyszłości pochłonąć jeszcze więcej ofiar. Jednocześnie jednak łagodniejsze zimy sprawią, że mniej osób będzie umierało z zimna.

Cieplejszy klimat sprzyja także rozprzestrzenianiu się chorób roznoszonych przez komary, roztocza, kleszcze, ślimaki, skorupiaki i inne zwierzęta. Do grupy organizmów chorobotwórczych należą wirusy, bakterie, grzyby i liczne pasożyty. Gorączka Denga, żółta gorączka, malaria i schistozomatoza to przykłady takich chorób. Pierwsze trzy z nich  roznoszą komary, ostatnią zaś przenosi ślimak słodkowodny.
 

Obecnie malaria jest szczególnie rozpowszechniona w Afryce. Choroba ta zabija od jednego do trzech milionów osób rocznie, a ofiarami w większości są dzieci. Oprócz warunków klimatycznych, przyczyną rozprzestrzeniania się malarii jest też bieda: bogate kraje są na ogół w stanie wytępić roznoszące malarię komary, nawet jeśli klimat sprzyja owadom.
 

Zajrzyj też na inne strony Encyklopedii!

Więcej informacji o wpływie zmian klimatu na różne regiony świata:

Człowiek i klimat - więcej - część 2 

O tej stronie:

Autor: Camilla Schreiner - CICERO (Center for International Climate and Environmental Research - Oslo) - Norwegia
1. Recenzent: Andreas Tjernshaugen - CICERO - Norwegia - 2004-01-20
2. Recenzent: Knut Alfsen - Statistics Norway - Norwegia - 2003-09-12
Konsultacja dydaktyczna: Nina Arnesen - Marienlyst school in Oslo - Norwegia - 2004-03-10
ostatnia aktualizacja: 2004-03-27
Tłumaczenie na język polski: Mgr Sebastian Wypych, Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków